انتخاب مولد مناسب و تخمکشي و اسپرم گيري

تکنیک های مختلفی برای تخمکشی و گرفتن اسپرم وجود دارد. جزئیات اولیه این روش از تخم ریزی قزل آلا در محیط طبیعی کپی برداری شد. و توسط یک پرورش دهنده آلمانی بنام ژاکوبی در سال 1763 و 1765 انجام شد. او تخم های گرفته شده را در یک کوزه آب گذاشت. امروزه هیچ کسی از این روش ( تر ) بخاطر درصد لقاح پایین تر از 20 درصد استفاده نمی کند. در سال 1856 Vranszkij اهل روسیه روش خشک را ابداع نمود او متوجه شد که تخم ها وقتی با آب تماس می گیرند متورم شده و باعث بسته شدن سوراخ میکروپیل شان می شود و همچنین تماس اسپرم با آب باعث تحرک آن شده و به علت ذخیره پایین انرژی در طی چند ثانیه ( 30 تا 70 ثانیه ) اسپرم متوقف و بی حرکت می شود. از آن موقع تا کنون این روش با موفقیت انجام شده زیرا درصد لقاح آن 98 – 100 درصد می باشد. روش این تکنیک این است که ابتدا تخم های استحصال شده را در یک کاسه خشک ریخته و سپس اسپرم را اضافه نموده و به آرامی آنها را مخلوط کرده و برای شروع شدن عمل لقاح به آنها آب اضافه می شود. گام نخست تفکیک ماده های که قبلاً تخمک گذاری کرده اند می باشد.

نشانه تخمک گذاری شکمی بزرگ و نرم می باشد. با به آرامی لمس کردن شکم ماده تخم ها را می توان احساس کرد ( در این حالت شکم نیز نرم می شود ) و زائده تناسلی به طول 1 – 2 سانتیمتر از قسمت مخرج خارج می شود ( تصویر 1). روشهای مختلفی برای استحصال تخم ها ( تخمکشی ) وجود دارد. در روش استرالیای با استفاده از یک سرنگ هوا را به داخل شکم ماهی پمپ نموده و تخم ها با فشار خارج می شوند. روش سوئدی با استفاده از یک لوله لاستیکی دوجداره می باشد. لوله وارد شکم ماده شده و سپس آب بین دو جدار لوله تزریق می شود. دیوار نرم داخلی کل بدن را پوشیده که با فشار آرامی تخم ها از ماهی ماده خارج می شود. این روش ساده تخمکشی به طور گسترده ای عمومیت دارد. سر و دم ماهی را با یک حوله به آرامی محکم گرفته به طوری که سر ماهی به اندازه 45 درجه به سمت بالا باشد. این روش به شما اجازه می دهد که با انگشت شصت و سبابه با یک ماساژ ملایم به سمت مخرج باعث خروج تخم ها و ریختن آن در کاسه خواهد شد. در صورت خشن و غیر حرفه ای بودن تخمکشی ممکن است ماهی صدمه و یا حتی زخمی شود. بنابراین، فقط بخش پایین تر از شکم ماهی برای تخمکشی باید ماساژ داده شود. تخمکشی با دست نباید بالاتر از خط فرضی که باله پشتی و باله سینه ای را مرتبط می کند شروع شود. اگر ماساژ ماهی در محدوده بالاتر خط فرضی ذکر شده انجام شود اندام های داخلی مانند طحال یا کبد ممکن است آسیب به بیند و یا حتی منجر به مرگ ماهی شود. یکی دیگر از دلایل اینکه از بخش پایینی شکم را باید ماساژ داد این است که تخمک گذاری ( اووله شدن یا رها شدن تخمک در حفره شکمی ) از قسمت پایین شکم شروع می شود. از این جهت، هیج دلیلی برای ماساژ کل بدن وجود ندارد. روش اسپرم گیری در نرها مشابه ماده است. ماساژ و گرفتن، ملایم ماهی بسیار مهم است. و همچنین تخمگیری سریع و ملایم ضروری است. در جاهای که تعداد مولدین زیاد است برای بی هوشی از MS 222 استفاده می شود. اخیرا مواد ارزان قیمت استفاده می شود، مانند روغن میخک. نه تنها ماهیان مولد بلکه تخم های استحصال شده نیز باید با احتیاط رفتار شوند. اگر در حین تخمکشی تخم ها از فاصله زیادی به داخل کاسه ریخته شوند یا با اسپرم نا مطمئن مخلوط شوند ممکن است لقاح تخم ها کم شود و تخم ها تلف شوند. قزل آلا در فواصل زمانی مشخصی تخمک گذاری می کند. حدود 2 – 5 روز بعد از اولین تخمک گذاری اصلی که 75 – 85 درصد از تخم ها می توانند استحصال شوند دومین تخمک گذاری رخ خواهد داد. به همین دلیل مهم است که ماده ها چک شوند برای تخمکشی دوباره یا آنها را کنار نرها قرار داد. در غیر اینصورت تخم های استحصال یا خارج نشده از ماده در شکم ماهی فاسد ( فوق رسیده ) می شوند. حتی اگر این روند باعث تلف شدن ماهی نشود، در کیفیت تخم های سال آینده اثر منفی خواهد گذاشت. مولدین ماده 4 -6 ساله و با وزن 2.5 – 3.5 کیلوگرم بیشترین تخم با کیفیت را تولید می کنند. کیفیت و کمیت تخم ها در مولدین بالای 6 سال کاهش می یابد بخاطر استرس های مختلفی که در طول این مدت بر ماهی وارد شده است. عدم تماس تخم ها قبل از لقاح با آب بسیار مهم است. بنابراین، قبل از تخمکشی ماهی باید اطراف مخرج را با یک حوله خشک نمود. مقداری از تخم های استحصال شده، حدود 5000 تا 10000 قطعه باید با حداقل اسپرم 2 تا 3 نر بارور شود. این روش باروی همه تخم ها را تضمین می کند حتی اگر به هر دلیلی اسپرم یکی از نرها نامساعد باشد. می توان دوباره از نرها بعد از 3 – 7 روز اسپرم گرفت. بنابراین، از اسپرم نرهای مناسب می توان برای باروری تخم های بسیاری از ماده های مختلف استفاده شود. یک نر می تواند تخم های حدود 3 – 8 ماده را بارور کند. بعد از استحصال تخم ها و اسپرم باید به آرامی بدون اضافه نمودن آب با هم مخلوط شوند. اگر سطح تخم ها با یک لایه نازکی از اسپرم پوشیده شوند باروری آنها بهتر رخ می دهد زیرا در محدوده زمانی 1 – 2 دقیقه باید عمل لقاح صورت گیرد. بعد مقدار کمی آب تازه ( در بعضی از مزارع آب نمک 6 درصد استفاده می کنند اما بهترین نوع، آب مقطر است. استفاده از آب مزرعه به علت تغییرات کیفی آب مثلاً بر اثر بارندگی و عوامل دیگر مناسب نیست زیرا بر درصد لقاح تاثیر منفی می گذارد ) جهت فعال شدن اسپرم به کاسه حاوی تخم اضافه می شود بعد از اینکه تخم ها بارور شدند ( حدود 2 – 5 دقیقه ) به آرامی آب تازه به ظرف تخم ها وارد نموده و با تعویض نمودن آب تخم ها شستشو داده می شوند، تا اینکه آب شفاف شود. در طول مدت شستشو تخم های نامناسب ( سفید ) باید حذف شوند. تخم ها ی مرده یا نامناسب بخاطر انعقاد پروتئین شان سفید می شوند. بعد از شستشو و تمیز کردن تخم ها آنها را باید در دستگاه تخمسرا قرار داد.