استراتژی تولید مثل قزل آلا در طبیعت
نه تنها رشد بلکه تولید مثل موفق ماهی بستگی به محیط زیست شان دارد. به همین دلیل گونه های مختلف ماهی استراتژی های مختلف تولید مثلی را تکامل و توسعه داده، که این از ویژگیهای هر گونه ماهی، جهت اطمینان از تولید نسل موفق حتی در شرایط نوسانات محیط زیست شان می باشد. استراتژی تولید مثل ماهی شامل سن باروری، هماوری با توجه به سن و سایز، سایز تخم ها، رفتارهای تولید مثلی و تعداد دفعات تخم ریزی که در طول عمر مولد ماده رخ می دهد می باشد
سن باروی و تعداد دفعات تخم ریزی در طول عمر مولدین قزل آلا
در گونه های مختلف ماهی مدت زمان بلوغ جنسی نر و ماده ممکن است بین چند ماه یا چند سال متفاوت باشد. بلوغ جنسی قزل آلا وابسته به گونه، جنس و شرایط محیطی ( دمای آب، شرایط تغذیه ای و غیره ) که در آن ماهی زندگی و رشد می کند دارد (جدول 1). قزل آلای قهوه ای و دریاچه ای در ایران عموماً تکثیر نمی شوند و فقط برای مقایسه با قزل آلای رنگین کمان آورده شده است
هماوری قزل آلا
هماوری در تخم ریزی گونه های ماهیان استخوانی وابسته به اندازه تخم های تولید شده و مراقبت از آنها می باشد. هماوری در ماهی به دو روش بیان می شود هماوری مطلق به تعداد و وزن تخم های تولید شده توسط یک مولد می گویند، و هماوری نسبی تعداد و وزن تخم های تولید شده را نسبت به وزن مولد گویند. خلاصه ای از هماوری گونه های قزل آلا در جدول شماره 2 ارائه شده است.
سایز تخم های قزل آلا
سایز تخم های ماهی و سایز کیسه زرده جنین در حال رشد و لارو دارای کیسه زرده را نشان می دهد ( تصویر 9). تخم های آزاد ماهیان از سایر ماهیان استخوانی بزرگتر است. سایز تخم هایشان بین 3.7 تا 5.2 میلی متر ( 32 – 100 میلی گرم ) می باشد. سایز تخم مولدین کوچک و جوان از مولدین بزرگ و مسن ممکن است کوچکتر باشد. سایز تخم مولدین 5 – 6 ساله بزرگترین می باشد اما کیفیت و کمیت خوراک نیز بر روی سایزشان تاثیر می گذارد و تعداد 1000 عدد تخم ممکن است 79 – 90 سانتیمتر مکعب حجم داشته باشد. سایز بزرگ تخم های قزل آلا بخاطر طولانی بودن مدت زمان انکوباسیون تخم و دوره طولانی لاروی می باشد
شکل 9 : مراحل رشد تخم ماهی قزل آلای رنگین کمان از لقاح تا بچه ماهی در دمای 10 درجه سانتیگراد
یک - لحظه لقاح
دو - مرحله اول بلاستولا ( 7.5 ساعت )
سه - مرحله آخر بلاستولا ( 13.5 ساعت )
چهار - شروع مرحله گاسترولا (3.5 روز)
پنج - جنین حدود 3.1 میلیمتر و با طرح اولیه چشم ها (7.5 روز)
شش - جنین حدود 5 میلیمتر و قلب شروع به طپیدن می کند (12 روز )
هفت - جنین حدود 7.5 میلیمتر و رنگدانه های چشم تشکیل شده است (16 روز)
هشت - تخم گشایی هنگامی که لارو 14 - 14.5 میلیمتر است (34 روز)
نه - لارو حدود 18 میلیمتر است و باله چربی مشخص می شود (روز42)
ده - از کیسه زرده 2/3 مصرف شده و هوا را از اتمسفر بلعیده (روز 52)
یازده - طول لارو حدود 21 میلیمتر و لبه های باله های سینه ای، شکمی و دمی شروع به بیرون آمدن می کنند (روز 59)
دوازده - کیسه زرده تقریباً به طور کامل سیاه رنگ شده ( روز 70)
سیزده - کیسه زرده به طور کامل مصرف شده (روز85)
